Korpus wysokich stopniem oficerów, którzy tworzyli od listopada 1918 r. dowództwo Wojska Polskiego, składał się przeważnie z postaci dobrze znanych społeczeństwu ze względu na swe dokonania. Do takich należał na pewno Józef Haller, bez którego nie powstałaby ochotnicza armia polska we Francji, zwana Błękitną Armią, a z czasem także Armią Hallera. Armia ta została w 1918 r. uznana przez państwa Ententy za wojsko sojusznicze.

Józef Haller pochodził z ziemiańskiej rodziny z Małopolski, o silnych tradycjach patriotycznych i religijnych. Jego koleje losu pokazywały, jak zawiłe były drogi prowadzące Polaków do niepodległości.

Żołnierskiego rzemiosła uczył się w wojsku austro-węgierskim. Po wybuchu I wojny światowej należał do współtwórców polskich formacji wojskowych, walczących u boku Austro-Węgier, a jako dowódca 3 Pułku Legionów toczył w Karpatach krwawe boje z armią rosyjską.

Wobec zmian na arenie międzynarodowej w 1918 r. dalsze trwanie u boku państw centralnych traciło sens, toteż w lutym Haller wypowiedział posłuszeństwo Austro-Węgrom i wraz ze swymi żołnierzami przeszedł na Ukrainę, obejmując zwierzchnictwo nad stacjonującym tam II Korpusem Polskim. W maju 1918 r. Korpus został rozbity przez Niemców pod Kaniowem, Haller zdołał jednak przedostać się do Francji, gdzie został dowódcą tworzonej od 1917 r. Błękitnej Armii.

Liczące około 70 tys. dobrze uzbrojonych żołnierzy wojsko znalazło się w Polsce w kwietniu 1919 r., walcząc z powodzeniem przeciwko Ukraińcom w Galicji Wschodniej oraz przeciw bolszewikom w trakcie wojny 1920 r.

10 lutego 1920 r. Józef Haller, jako dowódca Frontu Pomorskiego, dokonał w Pucku aktu symbolicznych zaślubin Polski z Morzem Bałtyckim. Uroczystość ta była godnym uwieńczeniem zasług generała dla odzyskania przez Polskę niepodległości.

Andrzej Chojnowski

Numizmaty powiązane z artykułem